تحلیل انتقادی کتاب فی نظریة الروایة: بحث فی تقنیات السرد تلاشی برای بومی‌سازی گفتمان‌کاوی داستان

عبدالملک مرتاض، دانشمند الجزایری، از اندک دانشمندانی است که می‌‌کوشد گفتمان نقد ادب عربی امروزه را سامان دهد و ساختمان آن را برپایة میراث ارزش‌مند نقد کهن عرب بسازد. از‌آن‌جا‌که بدون روایت‌‌کاوی نمی‌‌توان بخش بزرگی از نثر امروز عرب را فهمید، بنابراین دست‌‌یابی به کتابی آموزشی و روش‌مند در این زمینه مهم می‌‌نماید. چاپ کتاب فی نظریة الروایة: بحث فی تقنیات السرد از مرتاض، به سال 1998 م، کاوشی رژف در شگردهای روایت‌پردازی به‌‌شمار می‌‌رود که راهی منسجم و جدید را در نظریه‌‌پردازی و تحلیل گفتمان داستان عربی، براساس میراث داستانی کهن عرب و با دید انتقادی به نظریة غربی روایت، ارائه می‌‌دهد. سؤال پژوهش این است که آیا نویسندة این کتاب در ارائة کاوشی روش‌مند از داستان و بومی‌‌سازی آن پیروز شده است. تحلیل محتوای کمی و کیفی این کتاب نشان می‌‌دهد که این کتاب گفتمان‌کاوی داستان را برپایة میراث کهن داستانی عرب و روایت‌شناسی نوین مغرب‌زمین بنا نهاده و در زمینة ساخت واژه‌‌های معادل در نقد داستان پیروز بوده است؛ چنان‌‌که می‌‌توان آن را منبعی برای درس نثر معاصر عربی دورة دکتری زبان و ادبیات عربی دانشگاه‌‌های ایران پیش‌نهاد کرد.